والیبال ورزشی تیمی و بسیار مهیج است، كه پیشینه ای یكصد و ده ساله دارد و امروزه تقریباً تمامی كشورهای جهان عضو فدراسیون جهانی آن هستند.
قوانین و مقررات والیبال
تعداد كل بازیكنان هر تیم: 12 نفر.
تعداد بازیكنان داخل زمین: 6 نفر.
تعداد كل داوران: 10 نفر (یك داور بالا، یك داور پائین و یك داور ذخیره- 4 داور خط و یك داور خط ذخیره- یك نویسنده و یك كمك نویسنده.)
اندازه زمین: طول 18 متر و عرض 9 متر.
نِت (تور): برخورد توپ به لبه تور اشكال ندارد و خطا نیست.
مقدار باد توپ: معمولاً با فشار انگشتان شصت بر روی توپ مشخص می شود.
وزن و رنگ توپ: وزن توپ 260 گرم است و تا 10 گرم كمتر یا بیشتر اشكال ندارد و رنگ آن مخلوطی از زرد و آبی و سفید می باشد. (استاندارد فدراسیون جهانی)
شروع بازی: شروع بازی به وسیله سكه توسط داور قرعه كشی می شود تا یك تیم زمین و تیم دیگر توپ را انتخاب كند.
زمان بازی: 5 گیم بصورت رالی، 4 ست با نتیجه 25 امتیاز و ست آخر با نتیجه 15 امتیاز می باشد. (البته در مسابقات مدارس 3 گیم می باشد.)
تعداد استراحت: در امتیاز 8 و 16، اولین تیمی كه به این امتیاز رسید یك استراحت فنی به مدت یك دقیقه به هر دو تیم داده می شود. هر تیم به غیر از استراحت فنی دارای 2 استراحت 20 ثانیه ای می باشد.
روش تعویض بازیكنان: داور ابتدای خط یك سوم رو به تور می ایستد و همانجا بازیكن ورودی، تابلوی شماره تعویض را به بازیكن خود می دهد. (در قسمت یك سوم زمین)
تعداد تعویض: هر تیم 6 تعویض می تواند داشته باشد. مثلاً اگر بازیكن شماره 5 به جای بازیكن شماره 8 وارد زمین شد، در تعویض بعدی حتماً 8 باید به جای 5 وارد زمین شود (یك رفت و یك برگشت).
شماره بازیكنان: از 1 الی 15 (البته در مسابقات جوانان شماره بالاتر اشكال ندارد).
طریقه زدن توپ (سرویس): سرویس از پشت خط عرضی و با سوت داور زده می شود و باید توپ از دست جدا شود.
پهنای خطوط: پهنای خطوط زمین والیبال 5 سانتی متر می باشد.
اخطار: برای اخطار داور كارت زرد به بازیكن نشان می دهد و یك امتیاز هم به تیم مقابل تعلق می گیرد و اگر سرویس هم داشته باشند به تیم مقابل واگذار می شود.
اخراج و جریمه آن: داور كارت قرمز نشان می دهد و بازیكن یك ست اخراج می شود. و تیمی كه اخراجی داشته، یك امتیاز از دست می دهد و بازیكن اخراج شده باید روی صندلی پشت نیمكت ذخیره ها بنشیند.
ارتفاع تور تا زمین: برای بزرگسالان در بخش مردان 43/2 متر و در بخش زنان 24/2 متر می باشد.
بازی مساوی: نتیجه تساوی برای مسابقه والیبال وجود ندارد و اگر امتیاز هر دو تیم در یك ست 24 یا 14 شود، بازی ادامه خواهد داشت تا اینكه یك تیم با اختلاف 2 امتیاز برنده شود.
لیبرو: لیبرو بازیكنی است كه رنگ پیراهنش با بقیه هم تیمی هایش متفاوت است و فقط می تواند توپ را جمع كند و پاس بدهد اما حق سرویس و آبشار را ندارد و تعویضش در ورقه نوشته نمی شود و وقتی در منطقه 5 قرار داشت، موقع چرخش بیرون می رود و با بازیكنان مناطق 1-6-5 می تواند تعویض شود.
ابعاد تور: تور والیبال 5/9 متر طول و یك متر عرض دارد و ابعاد سوراخ تور 1x1 سانتی متر می باشد و همچنین طرفین تور 25 سانتی متر خارج از خط می باشد.
نكات دیگر
- تعویض لیبرو همیشه بعد از یك رالی انجام می شود.
- در ست پنجم برای انتخاب زمین با سرویس، داور قرعه كشی می كند. در امتیاز 8، جای تیم ها در زمین عوض شده و استراحت فنی هم وجود ندارد و فقط هر تیم می تواند درخواست یك وقت استراحت نماید.
- چرخش بازیكن در مناطق زمین در جهت حركت عقربه های ساعت انجام می شود.
- اگر یك تیم امتیازی از تیم مقابل كه سرویس می زند بگیرد، چرخش انجام می شود. چرخش بازیكنان به این صورت است كه بازیكن منطقه 1 به منطقه 6، منطقه 6 به منطقه 5، منطقه 5 به منطقه 4، منطقه 4 به منطقه 3، منطقه 3 به منطقه 2 و منطقه 2 به منطقه 1 می رود.
- آنتن موجود در طرفین بالای تور، محدوده زمین را مشخص می كند و اگر توپ با برخورد به آنتن، به زمین حریف برسد، قبول نیست. ارتفاع آنتن هم 180 سانتی متر می باشد.
- توپ سرویس، دفاع روی تور ندارد.
- تماس بدن با تور، عبور تمام پا از خط و حمل توپ با دست خطا می باشد.
- اگر تیمی در ست اول سرویس بزند، در ست دوم تیم مقابل زننده نخستین سرویس خواهد بود.
- اگر در بالای تور دو یار مقابل، همزمان به توپ ضربه بزنند، سرویس تكرار می شود و اگر روی نوار قل خورد و به آنتن برخورد نمود، سرویس دوباره تكرار می شود ولی اگر در داخل زمین هر تیمی افتاد، امتیاز به نفع تیم مقابل می باشد.
- سرویس باید از قسمت پشت خط عرضی زده شود.
- در هنگام بازی، با هر قسمت از بدن می توان به توپ ضربه زد.
مناطق زمین والیبال
- منطقه 2: قسمت زیر تور طرف راست زمین.
- منطقه 1: پشت منطقه 2 قسمت عقب زمین.
- منطقه 3: قسمت زیر تور وسط زمین.
- منطقه 6: پشت منطقه 3 زمین.
- منطقه 4: قسمت زیر تور طرف چپ.
- منطقه 5: پشت منطقه 4 در قسمت عقب زمین.
قوانین و مقررات والیبال
تعداد كل بازیكنان هر تیم: 12 نفر.
تعداد بازیكنان داخل زمین: 6 نفر.
تعداد كل داوران: 10 نفر (یك داور بالا، یك داور پائین و یك داور ذخیره- 4 داور خط و یك داور خط ذخیره- یك نویسنده و یك كمك نویسنده.)
اندازه زمین: طول 18 متر و عرض 9 متر.
نِت (تور): برخورد توپ به لبه تور اشكال ندارد و خطا نیست.
مقدار باد توپ: معمولاً با فشار انگشتان شصت بر روی توپ مشخص می شود.
وزن و رنگ توپ: وزن توپ 260 گرم است و تا 10 گرم كمتر یا بیشتر اشكال ندارد و رنگ آن مخلوطی از زرد و آبی و سفید می باشد. (استاندارد فدراسیون جهانی)
شروع بازی: شروع بازی به وسیله سكه توسط داور قرعه كشی می شود تا یك تیم زمین و تیم دیگر توپ را انتخاب كند.
زمان بازی: 5 گیم بصورت رالی، 4 ست با نتیجه 25 امتیاز و ست آخر با نتیجه 15 امتیاز می باشد. (البته در مسابقات مدارس 3 گیم می باشد.)
تعداد استراحت: در امتیاز 8 و 16، اولین تیمی كه به این امتیاز رسید یك استراحت فنی به مدت یك دقیقه به هر دو تیم داده می شود. هر تیم به غیر از استراحت فنی دارای 2 استراحت 20 ثانیه ای می باشد.
روش تعویض بازیكنان: داور ابتدای خط یك سوم رو به تور می ایستد و همانجا بازیكن ورودی، تابلوی شماره تعویض را به بازیكن خود می دهد. (در قسمت یك سوم زمین)
تعداد تعویض: هر تیم 6 تعویض می تواند داشته باشد. مثلاً اگر بازیكن شماره 5 به جای بازیكن شماره 8 وارد زمین شد، در تعویض بعدی حتماً 8 باید به جای 5 وارد زمین شود (یك رفت و یك برگشت).
شماره بازیكنان: از 1 الی 15 (البته در مسابقات جوانان شماره بالاتر اشكال ندارد).
طریقه زدن توپ (سرویس): سرویس از پشت خط عرضی و با سوت داور زده می شود و باید توپ از دست جدا شود.
پهنای خطوط: پهنای خطوط زمین والیبال 5 سانتی متر می باشد.
اخطار: برای اخطار داور كارت زرد به بازیكن نشان می دهد و یك امتیاز هم به تیم مقابل تعلق می گیرد و اگر سرویس هم داشته باشند به تیم مقابل واگذار می شود.
اخراج و جریمه آن: داور كارت قرمز نشان می دهد و بازیكن یك ست اخراج می شود. و تیمی كه اخراجی داشته، یك امتیاز از دست می دهد و بازیكن اخراج شده باید روی صندلی پشت نیمكت ذخیره ها بنشیند.
ارتفاع تور تا زمین: برای بزرگسالان در بخش مردان 43/2 متر و در بخش زنان 24/2 متر می باشد.
بازی مساوی: نتیجه تساوی برای مسابقه والیبال وجود ندارد و اگر امتیاز هر دو تیم در یك ست 24 یا 14 شود، بازی ادامه خواهد داشت تا اینكه یك تیم با اختلاف 2 امتیاز برنده شود.
لیبرو: لیبرو بازیكنی است كه رنگ پیراهنش با بقیه هم تیمی هایش متفاوت است و فقط می تواند توپ را جمع كند و پاس بدهد اما حق سرویس و آبشار را ندارد و تعویضش در ورقه نوشته نمی شود و وقتی در منطقه 5 قرار داشت، موقع چرخش بیرون می رود و با بازیكنان مناطق 1-6-5 می تواند تعویض شود.
ابعاد تور: تور والیبال 5/9 متر طول و یك متر عرض دارد و ابعاد سوراخ تور 1x1 سانتی متر می باشد و همچنین طرفین تور 25 سانتی متر خارج از خط می باشد.
نكات دیگر
- تعویض لیبرو همیشه بعد از یك رالی انجام می شود.
- در ست پنجم برای انتخاب زمین با سرویس، داور قرعه كشی می كند. در امتیاز 8، جای تیم ها در زمین عوض شده و استراحت فنی هم وجود ندارد و فقط هر تیم می تواند درخواست یك وقت استراحت نماید.
- چرخش بازیكن در مناطق زمین در جهت حركت عقربه های ساعت انجام می شود.
- اگر یك تیم امتیازی از تیم مقابل كه سرویس می زند بگیرد، چرخش انجام می شود. چرخش بازیكنان به این صورت است كه بازیكن منطقه 1 به منطقه 6، منطقه 6 به منطقه 5، منطقه 5 به منطقه 4، منطقه 4 به منطقه 3، منطقه 3 به منطقه 2 و منطقه 2 به منطقه 1 می رود.
- آنتن موجود در طرفین بالای تور، محدوده زمین را مشخص می كند و اگر توپ با برخورد به آنتن، به زمین حریف برسد، قبول نیست. ارتفاع آنتن هم 180 سانتی متر می باشد.
- توپ سرویس، دفاع روی تور ندارد.
- تماس بدن با تور، عبور تمام پا از خط و حمل توپ با دست خطا می باشد.
- اگر تیمی در ست اول سرویس بزند، در ست دوم تیم مقابل زننده نخستین سرویس خواهد بود.
- اگر در بالای تور دو یار مقابل، همزمان به توپ ضربه بزنند، سرویس تكرار می شود و اگر روی نوار قل خورد و به آنتن برخورد نمود، سرویس دوباره تكرار می شود ولی اگر در داخل زمین هر تیمی افتاد، امتیاز به نفع تیم مقابل می باشد.
- سرویس باید از قسمت پشت خط عرضی زده شود.
- در هنگام بازی، با هر قسمت از بدن می توان به توپ ضربه زد.
مناطق زمین والیبال
- منطقه 2: قسمت زیر تور طرف راست زمین.
- منطقه 1: پشت منطقه 2 قسمت عقب زمین.
- منطقه 3: قسمت زیر تور وسط زمین.
- منطقه 6: پشت منطقه 3 زمین.
- منطقه 4: قسمت زیر تور طرف چپ.
- منطقه 5: پشت منطقه 4 در قسمت عقب زمین.