الرئيسية
واژه نامه
سري اكتينيدها Actinide Series
تمام عناصر خاكي كمياب مشابه با اكتينيم با اعداد اتمي 89 (خود اكتينيم) تا 103.
فلز قليايي خاكي Alkaline-Earth Metal
فلزات گروه II كه همگي دو ظرفيتي بوده و در واكنش با آب هيدروكسيدهاي بازي به وجود مي آورند.
فلز قليايي Alkali Metal
فلزات گروه I كه همگي يك ظرفيتي بوده و در واكنش با آب هيدروكسيدهاي بازي به وجود مي آورند.
آلوتروپ Allotrope
شكل هاي گوناگون فيزيكي يك عنصر، همچون ازن و اكسيژن يا الماس و گرافيت.
آلياژ Alloy
عناصر فلزي كه به صورت فيزيكي با هم تركيب شده باشند، نه به صورت شيميايي.
پرتوزايي آلفا، بتا و گاما Alpha,Beta and Gamma Radiation
سه نوع پرتوزايي كه از هسته اتم هاي راديواكتيو ساطع مي شود.
بي شكل Amorphous
فاقد شكل يا ساختار بلورين قابل تشخيص.
توليد مصنوعي Synthesis
توليد ماده اي به دست دانشمندان تحت شرايط آزمايشگاهي.
الكتروليز Electrolysis
استخراج عنصر از تركيب با استفاده از جريان الكتريسيته. از الكتروليز براي به دست آوردن عناصر يا پوشش دادن (آب كاري كردن) مواد با عنصري خاص استفاده مي شود.
الكترون Electron
بخشي از اتم كه در لايه هاي پيرامون هسته وجود دارد. جرم آن 2000 بار كمتر از جرم پروتون و نوترون است. داراي بار منفي مي باشد كه اين بار منفي بار مثبت پروتون را خنثي مي كند.
الكترونگاتيو/ الكتروپوزيتيو Electronegative/Electropositive
اين خاصيت كه آيا عنصري زودتر يا ديرتر از هيدروژن الكترون از دست مي دهد و آيا عناصر يا تركيبات ديگر را اكسيد مي كند يا كاهش مي دهد تعيين كننده الكترونگاتيو يا الكتروپوزيتيو بودن آن عنصر است.
لايه الكتروني Electron Shell
الكترون ها با سرعت بالا در لايه هايي دور هسته اتم گردش مي كنند. تعداد لايه ها به تعداد الكترون‌هاي اتم بستگي دارد. لايه ها بسته به فاصله شان از هسته، تعداد الكترون هاي متفاوتي را در بر مي گيرند.
آب كاري Electroplating
پوشش دادن سطح جسمي با لايه نازكي از يك عنصر طي فرايند الكتروليز.
عنصر Element
ماده اي كه نمي توان آن را با روش هاي شيميايي به مواد ساده تري تجزيه كرد. هر عنصري اتم هاي دقيقاً يكساني را شامل مي شود.
تقطير جزء به جزء Fractional Distillation
جداسازي اجزاي يك ماده با حرارت دادن تا اينكه هر جزئي در دماي متفاوتي به جوش بيايد.
نقطه انجماد Fusing Point
وقتي مايعي سرد مي شود ذرات آن انرژي خود را از دست مي دهند تا به دمايي برسند كه در آن به شكل ثابتي در آيند. دمايي كه در آن مايعي به جامد تبديل مي شود نقطه انجماد نام دارد.
نيمه عمر Half Life
زمان مورد نياز براي فروپاشي نف اتم هاي يك عنصر راديواكتيو. طول نيمه عمر اتم هاي باقي مانده با نيمه عمر اتم هاي فروپاشي كرده برابر است.
هالوژن Halogen
عناصر گروه VII. هالوژن به معناي «نمك ساز» ميباشد، زيرا تمام هالوژن ها فوق العاده فعالند.
آب دار Hydrous
شامل مولكول هاي آب.
يون Ion
اتم هاي ناقص يك عنصر كه براي رسيدن به لايه آخر هشت الكتروني، تعدادي الكترون گرفته اند يا از دست داده اند. آن هايي كه الكترون از دست داده اند داراي بار مثبت و آن هايي كه الكترون گرفته اند داراي بار منفي مي باشند.
تبادل يوني Ion Exchange
جايگزيني يون ها (اتم ها)ي يك عنصر با عنصر ديگر در يك تركيب به منظور رسيدن به عنصر مورد نظر.
ايزوتوپ Isotope
صورتي از يك عنصر با عدد اتمي و خواص شيميايي يكسان، اما با جرم اتمي و خواص فيزيكي متفاوت، به خاطر تعداد نوترون هاي متفاوت در هسته.
سري لانتانيدها Lanthanide Series
تمام عناصر خاكي كمياب مشابه با عنصر لانتانيم با اعداد اتمي 57 (خود لانتانيم) تا 71 .
جرم اتمي Mass Number
مجموع نوترون ها و پروتون هاي هسته يك اتم.
نقطه ذوب Melting Point
زماني كه جامدي را حرارت مي دهيم ذرات آن داراي انرژي مي شوند تا اينكه از حالت ثابت خود رها شوند. نقطه ذوب يعني دمايي كه جامدي ذوب شده و به مايع تبديل مي شود.
فلز Metal
عنصري كه گرما و جريان الكتريسيته را به خوبي منتقل مي كند. يك فلز مي تواند به صورت فيزيكي با فلزات ديگر تركيب شده و آلياژهايي را شكل دهد.
شبه فلز Metalloid
عنصري كه خواص آن هم به فلزات شباهت دارد هم به نافلزات.
سختي مو Mohs Scale
از نام فريدريش مو (1879-1806) گستره سختي در كاني ها از سخت ترين آن ها (الماس) با درجه 10 تا نرم ترين آن ها (تالك[1]) با درجه 1. هر كاني مي تواند كاني هاي با درجه پايين تر را خراش دهد.
مولكول Molecule
مي‌توان پيوندهايي را بين اتم هاي يك عنصر يا اتم هاي عناصر گوناگون شكل داد، اتم هايي كه به اين صورت به يكديگر متصل مي شوند مولكول نام دارند. مثلاً كوچك ترين ذره آب مولكولي است شامل دو اتم هيدروژن و يك اتم اكسيژن.
فلز آزاد Native or Free Metal
هر عنصر فلزي كه در حالت خالص در طبيعت يافت شود.
نوترون Neutron
ذره بدون باري كه در هسته اتم هاي تمام عناصر وجود دارد.
جاذب نوترون Neutron Absorber
ماده اي كه نوترون هاي آزاد شده طي واكنش هاي هسته اي را جذب مي كند.
گازهاي نجيب Noble Gases
عناصر گازي گروه O، زماني تصور مي شد كاملاً بي اثرند. اما امروزه مشخص شده كه با برخي هالوژن‌ها واكنش مي دهند.
نافلز Non-Metal
عنصري كه فاقد خواص فلزات باشد.
هسته Nucleus
مركز اتم كه از نوترون ها و پروتون ها تشكيل شده است. هسته بخش كوچكي از كل اتم را اشغال كرده است. از آنجا كه پروتون ها داراي بار مثبت و نوترون هاي خنثي هستند، بار كلي هسته مثبت مي باشد.
كاني Ore
سنگ معدني كه يك عنصر مورد نظر در آن يافت مي شود.
اكسيد شدن Oxidation
هرگاه ماده اي در يك واكنش اكسيژن بگيرد با هيدروژن از دست بدهد مي گوييم اكسيد شده است.
شتاب دهنده ذرات Particle Accelerator
وسيله اي كه براي شتاب بخشيدن به حركت ذرات اتمي طراحي شده تا از اين راه بمباران ذره اي را ممكن سازد.
زنگار Patina
لايه اي سطحي كه معمولاً از اكسيدها و تركيب هاي بازي ديگر تشكيل مي شود.
پروتون Proton
پروتون ها در هسته اتمي تمام عناصر قرار دارند و داراي بار مثبت مي باشند. تعداد پروتون هاي هسته يك اتم، عدد اتمي آن عنصر محسوب مي شود.
راديواكتيو Radioactive
ماده اي كه قادر به گسيل پرتوزايي آلفا، بتا يا گاما از هسته اتم هايش باشد.
فروپاشي راديواكتيو Radioactive Decay
فرايندي كه در آن يك عنصر راديواكتيو به عنصر ديگري تبديل مي شود.
جرم اتمي نسبي Relative Atimic Mass
جرم اتمي يك عنصر از راه مقايسه با جرم اتمي كربن كه 12 مي باشد و به عنوان «معيار» انتخاب شده محاسبه مي شود. كربن 12 بار از هيدروژن سنگين تر است، پس جرم اتمي نسبي هيدروژن 1 مي باشد، اكسيژن 16 بار سنگين تر از هيدروژن است و جرم اتمي نسبي آن 16 مي باشد.
عنصر خاكي كمياب Rare- Earth Element
عناصر متعلق به سري لانتانيدها يا اكتينيدها كه در طبيعت به مقادير ناچيز يافت مي شوند.
طيف نمايي Spectroscopy
شناسايي يك عنصر با سنجش توزيع و شدت نوارهاي رنگي موجود در طيف هاي آن.
ذره زير اتمي Subatomic Particle
ذره اي كه كوچك تر از اتم باشد مانند پروتون ها و نوترون ها.
تصعيد Sublimation
فرايندي كه در آن يك جامد با حرارت دادن به گاز تبديل مي شود. بدون آنكه ابتدا ذوب و به مايع تبديل شود.
عنصر واسطه Transition Element
عنصر فلزي كه لايه هاي الكتروني دروني آن كامل نشده باشد. نتيجه ظرفيت هاي متغير چنين عنصري در تركيب با عناصر ديگر است.
عناصر فرا اورانيم Transuranic Elements
عناصري كه عدد اتمي آن ها از اورانيم بيشتر باشد.
ظرفيت Valency
تعداد الكترون هاي لايه آخر (لايه ظرفيت) اتم تعيين كننده ظرفيت عنصر مي باشد. توانايي يك عنصر براي تركيب شدن با اتم هاي هيدروژن اين اتم ها فقط يك الكترون دارند. برخي عناصر فاقد ظرفيتند، در حالي كه برخي ديگر ظرفيت هاي متغيري دارند.
سري اكتينيدها Actinide Series
تمام عناصر خاكي كمياب مشابه با اكتينيم با اعداد اتمي 89 (خود اكتينيم) تا 103.
فلز قليايي خاكي Alkaline-Earth Metal
فلزات گروه II كه همگي دو ظرفيتي بوده و در واكنش با آب هيدروكسيدهاي بازي به وجود مي آورند.
فلز قليايي Alkali Metal
فلزات گروه I كه همگي يك ظرفيتي بوده و در واكنش با آب هيدروكسيدهاي بازي به وجود مي آورند.
آلوتروپ Allotrope
شكل هاي گوناگون فيزيكي يك عنصر، همچون ازن و اكسيژن يا الماس و گرافيت.
آلياژ Alloy
عناصر فلزي كه به صورت فيزيكي با هم تركيب شده باشند، نه به صورت شيميايي.
پرتوزايي آلفا، بتا و گاما Alpha,Beta and Gamma Radiation
سه نوع پرتوزايي كه از هسته اتم هاي راديواكتيو ساطع مي شود.
بي شكل Amorphous
فاقد شكل يا ساختار بلورين قابل تشخيص.
توليد مصنوعي Synthesis
توليد ماده اي به دست دانشمندان تحت شرايط آزمايشگاهي.
الكتروليز Electrolysis
استخراج عنصر از تركيب با استفاده از جريان الكتريسيته. از الكتروليز براي به دست آوردن عناصر يا پوشش دادن (آب كاري كردن) مواد با عنصري خاص استفاده مي شود.
الكترون Electron
بخشي از اتم كه در لايه هاي پيرامون هسته وجود دارد. جرم آن 2000 بار كمتر از جرم پروتون و نوترون است. داراي بار منفي مي باشد كه اين بار منفي بار مثبت پروتون را خنثي مي كند.
الكترونگاتيو/ الكتروپوزيتيو Electronegative/Electropositive
اين خاصيت كه آيا عنصري زودتر يا ديرتر از هيدروژن الكترون از دست مي دهد و آيا عناصر يا تركيبات ديگر را اكسيد مي كند يا كاهش مي دهد تعيين كننده الكترونگاتيو يا الكتروپوزيتيو بودن آن عنصر است.
لايه الكتروني Electron Shell
الكترون ها با سرعت بالا در لايه هايي دور هسته اتم گردش مي كنند. تعداد لايه ها به تعداد الكترون‌هاي اتم بستگي دارد. لايه ها بسته به فاصله شان از هسته، تعداد الكترون هاي متفاوتي را در بر مي گيرند.
آب كاري Electroplating
پوشش دادن سطح جسمي با لايه نازكي از يك عنصر طي فرايند الكتروليز.
عنصر Element
ماده اي كه نمي توان آن را با روش هاي شيميايي به مواد ساده تري تجزيه كرد. هر عنصري اتم هاي دقيقاً يكساني را شامل مي شود.
تقطير جزء به جزء Fractional Distillation
جداسازي اجزاي يك ماده با حرارت دادن تا اينكه هر جزئي در دماي متفاوتي به جوش بيايد.
نقطه انجماد Fusing Point
وقتي مايعي سرد مي شود ذرات آن انرژي خود را از دست مي دهند تا به دمايي برسند كه در آن به شكل ثابتي در آيند. دمايي كه در آن مايعي به جامد تبديل مي شود نقطه انجماد نام دارد.
نيمه عمر Half Life
زمان مورد نياز براي فروپاشي نف اتم هاي يك عنصر راديواكتيو. طول نيمه عمر اتم هاي باقي مانده با نيمه عمر اتم هاي فروپاشي كرده برابر است.
هالوژن Halogen
عناصر گروه VII. هالوژن به معناي «نمك ساز» ميباشد، زيرا تمام هالوژن ها فوق العاده فعالند.
آب دار Hydrous
شامل مولكول هاي آب.
يون Ion
اتم هاي ناقص يك عنصر كه براي رسيدن به لايه آخر هشت الكتروني، تعدادي الكترون گرفته اند يا از دست داده اند. آن هايي كه الكترون از دست داده اند داراي بار مثبت و آن هايي كه الكترون گرفته اند داراي بار منفي مي باشند.
تبادل يوني Ion Exchange
جايگزيني يون ها (اتم ها)ي يك عنصر با عنصر ديگر در يك تركيب به منظور رسيدن به عنصر مورد نظر.
ايزوتوپ Isotope
صورتي از يك عنصر با عدد اتمي و خواص شيميايي يكسان، اما با جرم اتمي و خواص فيزيكي متفاوت، به خاطر تعداد نوترون هاي متفاوت در هسته.
سري لانتانيدها Lanthanide Series
تمام عناصر خاكي كمياب مشابه با عنصر لانتانيم با اعداد اتمي 57 (خود لانتانيم) تا 71 .
جرم اتمي Mass Number
مجموع نوترون ها و پروتون هاي هسته يك اتم.
نقطه ذوب Melting Point
زماني كه جامدي را حرارت مي دهيم ذرات آن داراي انرژي مي شوند تا اينكه از حالت ثابت خود رها شوند. نقطه ذوب يعني دمايي كه جامدي ذوب شده و به مايع تبديل مي شود.
فلز Metal
عنصري كه گرما و جريان الكتريسيته را به خوبي منتقل مي كند. يك فلز مي تواند به صورت فيزيكي با فلزات ديگر تركيب شده و آلياژهايي را شكل دهد.
شبه فلز Metalloid
عنصري كه خواص آن هم به فلزات شباهت دارد هم به نافلزات.
سختي مو Mohs Scale
از نام فريدريش مو (1879-1806) گستره سختي در كاني ها از سخت ترين آن ها (الماس) با درجه 10 تا نرم ترين آن ها (تالك[1]) با درجه 1. هر كاني مي تواند كاني هاي با درجه پايين تر را خراش دهد.
مولكول Molecule
مي‌توان پيوندهايي را بين اتم هاي يك عنصر يا اتم هاي عناصر گوناگون شكل داد، اتم هايي كه به اين صورت به يكديگر متصل مي شوند مولكول نام دارند. مثلاً كوچك ترين ذره آب مولكولي است شامل دو اتم هيدروژن و يك اتم اكسيژن.
فلز آزاد Native or Free Metal
هر عنصر فلزي كه در حالت خالص در طبيعت يافت شود.
نوترون Neutron
ذره بدون باري كه در هسته اتم هاي تمام عناصر وجود دارد.
جاذب نوترون Neutron Absorber
ماده اي كه نوترون هاي آزاد شده طي واكنش هاي هسته اي را جذب مي كند.
گازهاي نجيب Noble Gases
عناصر گازي گروه O، زماني تصور مي شد كاملاً بي اثرند. اما امروزه مشخص شده كه با برخي هالوژن‌ها واكنش مي دهند.
نافلز Non-Metal
عنصري كه فاقد خواص فلزات باشد.
هسته Nucleus
مركز اتم كه از نوترون ها و پروتون ها تشكيل شده است. هسته بخش كوچكي از كل اتم را اشغال كرده است. از آنجا كه پروتون ها داراي بار مثبت و نوترون هاي خنثي هستند، بار كلي هسته مثبت مي باشد.
كاني Ore
سنگ معدني كه يك عنصر مورد نظر در آن يافت مي شود.
اكسيد شدن Oxidation
هرگاه ماده اي در يك واكنش اكسيژن بگيرد با هيدروژن از دست بدهد مي گوييم اكسيد شده است.
شتاب دهنده ذرات Particle Accelerator
وسيله اي كه براي شتاب بخشيدن به حركت ذرات اتمي طراحي شده تا از اين راه بمباران ذره اي را ممكن سازد.
زنگار Patina
لايه اي سطحي كه معمولاً از اكسيدها و تركيب هاي بازي ديگر تشكيل مي شود.
پروتون Proton
پروتون ها در هسته اتمي تمام عناصر قرار دارند و داراي بار مثبت مي باشند. تعداد پروتون هاي هسته يك اتم، عدد اتمي آن عنصر محسوب مي شود.
راديواكتيو Radioactive
ماده اي كه قادر به گسيل پرتوزايي آلفا، بتا يا گاما از هسته اتم هايش باشد.
فروپاشي راديواكتيو Radioactive Decay
فرايندي كه در آن يك عنصر راديواكتيو به عنصر ديگري تبديل مي شود.
جرم اتمي نسبي Relative Atimic Mass
جرم اتمي يك عنصر از راه مقايسه با جرم اتمي كربن كه 12 مي باشد و به عنوان «معيار» انتخاب شده محاسبه مي شود. كربن 12 بار از هيدروژن سنگين تر است، پس جرم اتمي نسبي هيدروژن 1 مي باشد، اكسيژن 16 بار سنگين تر از هيدروژن است و جرم اتمي نسبي آن 16 مي باشد.
عنصر خاكي كمياب Rare- Earth Element
عناصر متعلق به سري لانتانيدها يا اكتينيدها كه در طبيعت به مقادير ناچيز يافت مي شوند.
طيف نمايي Spectroscopy
شناسايي يك عنصر با سنجش توزيع و شدت نوارهاي رنگي موجود در طيف هاي آن.
ذره زير اتمي Subatomic Particle
ذره اي كه كوچك تر از اتم باشد مانند پروتون ها و نوترون ها.
تصعيد Sublimation
فرايندي كه در آن يك جامد با حرارت دادن به گاز تبديل مي شود. بدون آنكه ابتدا ذوب و به مايع تبديل شود.
عنصر واسطه Transition Element
عنصر فلزي كه لايه هاي الكتروني دروني آن كامل نشده باشد. نتيجه ظرفيت هاي متغير چنين عنصري در تركيب با عناصر ديگر است.
عناصر فرا اورانيم Transuranic Elements
عناصري كه عدد اتمي آن ها از اورانيم بيشتر باشد.
ظرفيت Valency
تعداد الكترون هاي لايه آخر (لايه ظرفيت) اتم تعيين كننده ظرفيت عنصر مي باشد. توانايي يك عنصر براي تركيب شدن با اتم هاي هيدروژن اين اتم ها فقط يك الكترون دارند. برخي عناصر فاقد ظرفيتند، در حالي كه برخي ديگر ظرفيت هاي متغيري دارند.